การใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว: เมื่อลมหายใจเป็นเรื่องยาก

Position：home

การใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว: เมื่อลมหายใจเป็นเรื่องยาก

การใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว (Prolonged Intubation) คือภาวะที่ต้องใส่ท่อช่วยหายใจนานกว่า 28 วัน ซึ่งมักเกิดในผู้ป่วยวิกฤตที่มีภาวะหายใจล้มเหลวเฉียบพลันหรือภาวะทางระบบประสาทที่ทำให้อ่อนแรงของกล้ามเนื้อหายใจ

สาเหตุ

สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดได้แก่:

ภาวะหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน (Acute Respiratory Failure) จากภาวะเช่น ปอดบวม, ARDS, หรือการสำลัก
ภาวะทางระบบประสาทที่ทำให้กล้ามเนื้อหายใจอ่อนแรง เช่น โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงแบบไม่อักเสบ, โรคจิตเภท, หรือโรคหลอดเลือดสมอง
การบาดเจ็บที่ทรวงอก หรือการผ่าตัดบริเวณทรวงอกที่ทำให้หายใจลำบาก
ภาวะทางเมแทบอลิซึม เช่น ภาวะเมแทบอลิซึมบกพร่องแต่กำเนิดหรือภาวะอิเล็กโทรไลต์ผิดปกติ
ภาวะติดเชื้อรุนแรง เช่น ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดหรือภาวะช็อกจากภาวะติดเชื้อ

ความชุก

การใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาวเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในหน่วยผู้ป่วยวิกฤต (ICU) โดยพบว่ามีผู้ป่วยถึง 20-30% ที่ต้องใส่ท่อช่วยหายใจนานกว่า 28 วัน ในสหรัฐอเมริกา มีผู้ป่วยประมาณ 2.5 ล้านคนที่ต้องใส่ท่อช่วยหายใจทุกปี และประมาณ 10% ของผู้ป่วยเหล่านี้จะกลายเป็นการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว

ผลกระทบ

การใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาวมีผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจต่อผู้ป่วย ดังนี้:

ผลกระทบทางร่างกาย:

การติดเชื้อปอด เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุด ซึ่งอาจเกิดจากการอุดตันของเสมหะ, การใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่เหมาะสม, หรือการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีการติดเชื้อ
ความเสียหายของหลอดลม จากแรงดันที่มากเกินไปของบอลลูนที่ใช้ขยายหลอดลม หรือการเคลื่อนไหวของท่อช่วยหายใจ
การอุดตันของหลอดลม จากการอุดตันของเสมหะหรือเลือด
การสูญเสียการทำงานของกล้ามเนื้อ จากการที่นอนอยู่เฉยๆ เป็นเวลานาน
การขาดสารอาหาร จากการที่ผู้ป่วยไม่สามารถรับประทานอาหารได้

ผลกระทบทางจิตใจ:

ความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้า จากการรู้สึกสูญเสียการควบคุมและความตื่นตัว
ภาวะหลงผิดและประสาทหลอน จากการใช้ยาและการขาดการกระตุ้นทางประสาทสัมผัส
ความจำเสื่อมและปัญหาทางด้านความคิด จากการไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ
ความผิดปกติของการนอนหลับ จากเสียงเครื่องพยุงชีพและการนอนอยู่ในท่าที่ไม่สบายตัว

การวินิจฉัย

การวินิจฉัยการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาวนั้นขึ้นอยู่กับประวัติทางการแพทย์ของผู้ป่วย อาการทางคลินิก และการตรวจทางกายภาพ แพทย์จะพิจารณาว่าผู้ป่วยมีภาวะหายใจล้มเหลวเป็นเวลานานกว่า 28 วันหรือไม่ และพิจารณาสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้หายใจลำบาก

การรักษา

เป้าหมายของการรักษาการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาวคือเพื่อช่วยให้ผู้ป่วยหายใจได้ด้วยตนเองและป้องกันภาวะแทรกซ้อน ผู้ป่วยอาจได้รับการรักษาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะ, การดูดเสมหะ, การกายภาพบำบัดทรวงอก, และการฝึกหายใจ ผู้ป่วยบางรายอาจต้องได้รับการผ่าตัดเพื่อสร้างทางเดินหายใจใหม่หรือเพื่อขยายหลอดลม

การพยากรณ์โรค

การพยากรณ์โรคของการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาวขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้หายใจลำบาก, ความยาวนานของการใส่ท่อ, และสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย อัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยที่ใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาวอยู่ในช่วง 20-40%

ตารางที่ 1: สาเหตุของการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว

สาเหตุ	ร้อยละ
ภาวะหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน	60-70%
ภาวะทางระบบประสาทที่ทำให้กล้ามเนื้อหายใจอ่อนแรง	15-20%
การบาดเจ็บที่ทรวงอกหรือการผ่าตัดบริเวณทรวงอก	5-10%
ภาวะทางเมแทบอลิซึม	2-5%
ภาวะติดเชื้อรุนแรง	1-2%

ตารางที่ 2: ผลกระทบของการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว

ผลกระทบ	อุบัติการณ์
ผลกระทบทางร่างกาย
การติดเชื้อปอด	40-60%
ความเสียหายของหลอดลม	10-20%
การอุดตันของหลอดลม	5-10%
การสูญเสียการทำงานของกล้ามเนื้อ	10-20%
การขาดสารอาหาร	5-10%
ผลกระทบทางจิตใจ
ความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้า	20-40%
ภาวะหลงผิดและประสาทหลอน	5-10%
ความจำเสื่อมและปัญหาทางด้านความคิด	2-5%
ความผิดปกติของการนอนหลับ	20-40%

ตารางที่ 3: การพยากรณ์โรคของการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว

ระยะเวลาการใส่ท่อ	อัตราการเสียชีวิต
น้อยกว่า 30 วัน	10-20%
30-60 วัน	20-30%
มากกว่า 60 วัน	40-50%

กลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพสำหรับการจัดการการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว

กลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพสำหรับการจัดการการใส่ท่อช่วยหายใจระยะยาว ได้แก่:

การติดตามเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด เพื่อตรวจหาภาวะแทรกซ้อน
การดูดเสมหะเป็นประจำ เพื่อป้องกันการอุดตันของหลอดลม
การให้ยาปฏิชีวนะ เพื่อป้องกันการติดเชื้อปอด
การกายภาพบำบัดทรวงอก เพื่อช่วยให้ปอดขยายตัวและป้องกันการสูญเสียการทำงานของกล้ามเนื้อ
การฝึกหายใจ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยหายใจด้วยตนเอง
การจัดการอาการทางจิตใจ เช่น ความวิตกกังวล, ภาวะซึมเศร้า, และความหลงผิด
การวางแผนการออกจากโรงพยาบาล เพื่อเตรียมให้ผู้ป่วยออกจากโรงพยาบาลอย่างปลอดภัย