เลข 24 อันตรายถึงชีวิตที่ต้องระวัง

ตัวเลข 24 อาจเป็นตัวเลขธรรมดาๆ ในสายตาเรา แต่ในวงการแพทย์ กลับมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะเป็นตัวเลขที่บ่งบอกถึงจำนวนชั่วโมงอันตรายที่หากพลาด อาจกลายเป็นความสูญเสียชีวิตขึ้นได้

เริ่มต้นที่...หัวใจ

หากพูดถึงตัวเลข 24 ในแง่ของสุขภาพ โดยเฉพาะโรคหัวใจแล้ว ถือเป็นตัวเลขที่แพทย์ให้ความสำคัญอย่างมาก เพราะเป็นตัวเลขที่บ่งบอกถึงระยะเวลาอันตรายหรือ "ช่วงเวลาทอง" (Golden Period) นับจากเวลาที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการจนถึงเวลาที่แพทย์ต้องให้การรักษา

สถาบันโรคหัวใจแห่งชาติ ระบุว่า หากผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันได้รับการรักษาภายใน 24 ชั่วโมงนับจากเวลาที่เริ่มมีอาการ จะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตลงได้ถึง 40% กล่าวคือ ยิ่งรักษาเร็วเท่าไหร่ โอกาสเสียชีวิตก็ยิ่งลดลงเท่านั้น

จากหัวใจ...สู่สมอง

ไม่เพียงแต่โรคหัวใจเท่านั้นที่ตัวเลข 24 มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะในโรคหลอดเลือดสมองหรือ "โรคอัมพาต" ตัวเลข 24 ก็เป็นตัวเลขแห่งการตัดสินชีวิตเช่นเดียวกัน

ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย ระบุว่า หากผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดภายใน 24 ชั่วโมงนับจากเวลาที่เริ่มมีอาการ จะช่วยให้ผู้ป่วยมีโอกาสฟื้นตัวและกลับมาเป็นปกติได้มากถึง 50% ดังนั้น จึงเป็นเรื่องสำคัญอย่างมากที่ผู้ป่วยต้องรีบมาพบแพทย์โดยเร็วที่สุด เมื่อเริ่มมีอาการของโรค

แล้วเราจะสังเกตอาการเหล่านี้อย่างไร?

อาการของโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน

• เจ็บหน้าอกเป็นเวลานานกว่า 20 นาที (เจ็บร้าวไปที่แขน คอ หรือกรามได้)
• หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย
• ใจสั่น
• หน้ามืด วิงเวียน
• เหงื่อแตก ตัวเย็น

อาการของโรคหลอดเลือดสมอง

• ชาหรืออ่อนแรงที่ใบหน้า แขน หรือขาเพียงข้างใดข้างหนึ่ง (มักเป็นด้านเดียวกัน)
• พูดไม่ชัด พูดลำบาก หรือพูดไม่รู้เรื่อง
• มองไม่เห็นหรือตาพร่ามัว
• ปวดหัวรุนแรงเฉียบพลันที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
• เดินเซ ทรงตัวลำบาก

อย่าปล่อยให้ 24 ชั่วโมงเป็นตัวตัดสินชีวิต

หากคุณหรือคนใกล้ตัวมีอาการดังกล่าว อย่ารอช้า รีบโทรเรียกบริการฉุกเฉินทันที ทั้งนี้ ตัวเลข 24 ไม่ได้เป็นเพียงตัวเลขที่จำกัดเวลาการรักษาเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวเลขที่คอยเตือนใจให้เราหันมาดูแลสุขภาพและป้องกันโรคภัยต่างๆ อีกด้วย ดังนั้น รีบเช็กร่างกายและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตัวเองเสียตั้งแต่วันนี้ เพื่อให้ตัวเลข 24 ไม่กลายมาเป็นตัวตัดสินชีวิตของคุณ

ตารางที่ 1: อัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันเมื่อได้รับการรักษาภายใน 24 ชั่วโมง

ที่มา: สถาบันโรคหัวใจแห่งชาติ

ตารางที่ 2: อัตราการฟื้นตัวจากโรคหลอดเลือดสมองเมื่อได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดภายใน 24 ชั่วโมง

ที่มา: ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย

เรื่องเล่าสนุกๆ ที่ให้แง่คิด

1. เรื่องที่ 1: หายเร็วเพราะใจร้อน

ชายคนหนึ่งมีอาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรงและร้าวไปที่แขน จึงรีบโทรเรียกบริการฉุกเฉินทันที เจ้าหน้าที่พยาบาลมาถึงและตรวจสอบอาการเบื้องต้น พบว่าชายคนดังกล่าวมีอาการโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน จึงรีบนำตัวส่งโรงพยาบาลอย่างรวดเร็ว ด้วยความใจร้อนของชายคนนี้ที่ต้องการหายใจสบายขึ้น เขาจึงเร่งให้เจ้าหน้าที่พยาบาลขับรถเร็วๆ ทำให้เจ้าหน้าที่พยาบาลถึงกับต้องตะโกนบอกว่า "ใจเย็นๆ ครับ เดี๋ยวก็ถึงแล้ว" แต่ชายคนดังกล่าวยังคงไม่วายเร่งอยู่ตลอดทาง สุดท้ายเมื่อถึงโรงพยาบาลและได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ชายคนดังกล่าวก็สามารถกลับบ้านได้อย่างปกติภายในเวลาไม่กี่วัน

แง่คิด: การใจร้อนในบางครั้งก็อาจช่วยให้เราหายเร็วขึ้นได้เหมือนกับชายคนนี้ แต่ก็ไม่ควรใจร้อนจนเกินไปจนทำอะไรผิดพลาด ควรใจเย็นๆ และปฏิบัติตามขั้นตอนที่ถูกต้องเสมอ

2. เรื่องที่ 2: ที่แท้เป็นแค่ตกหมอน

หญิงสาวคนหนึ่งมีอาการชาที่แขนและขาข้างขวา พร้อมกับอาการปวดหัวรุนแรง จึงรีบไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาล แพทย์ตรวจสอบอาการเบื้องต้นและสอบถามอาการต่างๆ อย่างละเอียด สุดท้ายแพทย์วินิจฉัยว่าหญิงสาวคนดังกล่าวเป็นเพียงแค่ตกหมอน ไม่ได้เป็นโรคหลอดเลือดสมองตามที่กังวล แพทย์จึงสั่งยาคลายกล้ามเนื้อให้หญิงสาวไปรับประทาน

แง่คิด: บางครั้งอาการที่เหมือนกับโรคร้ายแรงอาจเกิดจากสาเหตุเล็กๆ น้อยๆ ก็ได้ ดังนั้น ไม่ควรตื่นตระหนกจนเกินไป ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้องก่อน

3. เรื่องที่ 3: โทรเรียกรถบรรทุกแทนรถพยาบาล

ชายสูงวัยคนหนึ่งมีอาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง จึงโทรเรียกรถพยาบาล แต่เนื่องจากวันนั้นมีรถพยาบาลเยอะและต้องรอคิวนาน ชายสูงวัยคนดังกล่าวจึงตัดสินใจโทรเรียกรถบรรทุกแทน เจ้าหน้าที่รถบรรทุกจึงรีบมารับชายสูงวัยไปส่งโรงพยาบาลโดยด่วน เมื่อถึงโรงพยาบาล พยาบาลจึงรีบเข็นชายสูงวัยเข้าห้องฉุกเฉินทันที

แง่คิด: แม้ว่าการโทรเรียกรถบรรทุกแทนรถพยาบาลอาจเป็นทางเลือกที่แปลกไปบ้าง แต่ก็ถือเป็นการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่ฉลาดในกรณีฉุกเฉินได้เหมือนกัน

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อย

1. รอให้หายเอง

หลายคนเมื่อมีอาการของโรคหัวใจหรือโรคหลอดเลือดสมองแล้วมักจะรอให้หายเอง โดยคิดว่าเป็นอาการเล็กๆ น้อยๆ ไม่ได้ร้ายแรงอะไร แต่ที่จริงแล้วอาการของโรคทั้งสองชนิดนี้สามารถรุนแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ ดังนั้น ไม่ควรปล่อยให้อาการแย่ลงหรือรอให้หายเอง ควรไปพบแพทย์ทันที

2. ไม่รู้จักอาการของโรค

อีกหนึ่งข้อผิดพลาดที่พบบ่อยคือ ไม่รู้จักอาการของโรคหัวใจหรือโรคหลอดเลือดสมอง ทำให้เมื่อมีอาการแล้วไม่รู้ตัวและไม่ได้รีบไปพบแพทย์ ดังนั้น จึงเป็นเรื่องสำคัญมากที่ทุกคนควรรู้จักอาการของโรคทั้งสองชนิดนี้ เพื่อจะได้สังเกตอาการของตัวเองและคนรอบข้างได้อย่างถูกต้อง

3. คิดว่าไม่เป็นโรค

บางคนแม้ว่าจะมีอาการของโรคหัวใจหรือโรคหลอดเลือด