In Memoriam: Ger van Os, Pionier in de Psychopathologie

Op 12 oktober 2022 is prof. dr. Ger van Os overleden op 74-jarige leeftijd. Van Os was een vooraanstaand psychiater en hoogleraar psychopathologie aan de Universiteit Utrecht. Hij stond bekend om zijn baanbrekende onderzoek naar schizofrenie en andere psychotische stoornissen.

Levensloop en carrière

Ger van Os werd geboren in 1948 in Den Haag. Na zijn studie geneeskunde aan de Universiteit Leiden promoveerde hij in 1982 met een proefschrift over de fenomenologie van schizofrenie. In 1988 werd hij hoogleraar psychopathologie aan de Universiteit Utrecht, waar hij tot zijn emeritaat in 2013 werkzaam bleef.

Onderzoeksbijdragen

Van Os' onderzoek richtte zich voornamelijk op de oorzaken, diagnose en behandeling van schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Hij ontwikkelde onder meer de Utrechtse Schalen voor Psychotische Symptomen (USPEUS), die wereldwijd worden gebruikt voor de beoordeling van psychotische symptomen.

Van Os was ook een pionier op het gebied van het psychose continuüm. Hij toonde aan dat psychotische symptomen niet alleen voorkomen bij patiënten met schizofrenie, maar ook bij mensen zonder psychiatrische diagnose. Dit leidde tot een nieuwe kijk op psychose, waarbij deze niet langer werd gezien als een aparte stoornis, maar als een continuüm van ervaringen.

Onderscheidingen en erkenning

Voor zijn baanbrekende onderzoek ontving Van Os talrijke onderscheidingen, waaronder de Spinozapremie (1997), de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. In 2006 werd hij verkozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Nalatenschap

Ger van Os heeft een blijvende nalatenschap nagelaten in de psychopathologie. Zijn onderzoek heeft het begrip van psychotische stoornissen radicaal veranderd en heeft geleid tot verbeteringen in de diagnose en behandeling. Zijn werk zal nog generaties lang wetenschappers en clinici inspireren.

Tabel 1: Belangrijke onderzoeksbijdragen van Ger van Os

Tabel 2: Onderscheidingen en erkenning

Tabel 3: Publicaties en citaten

Drie verhalen en wat we leren

Verhaal 1: De jonge psychiater

Ger van Os begon zijn carrière als psychiater in de jaren 1970. In die tijd was schizofrenie een stigmatiserende aandoening die werd gezien als een ongeneeslijke ziekte. Van Os was echter vastbesloten om de behandeling van patiënten met schizofrenie te verbeteren.

Wat we leren: Van Os' toewijding om patiënten met psychische aandoeningen te helpen, inspireert ons om ons werk met passie en compassie uit te voeren.

Verhaal 2: De baanbrekende onderzoeker

Van Os' onderzoek naar het psychose continuüm was een revolutionaire ontdekking die het begrip van psychose veranderde. Het toonde aan dat psychotische symptomen niet alleen voorkomen bij mensen met schizofrenie, maar ook bij mensen zonder psychiatrische diagnose.

Wat we leren: Het belang van innovatie en openheid voor nieuwe ideeën. Van Os' werk herinnert ons eraan dat we onze kennis continu moeten uitbreiden om de beste zorg te bieden aan onze patiënten.

Verhaal 3: De toegewijde mentor

Van Os was niet alleen een briljant onderzoeker, maar ook een toegewijde mentor voor jonge psychiaters. Hij begeleidde talloze promovendi en postdocs, die zijn passie voor psychopathologie overnamen.

Wat we leren: Het belang van mentorship en het opleiden van de volgende generatie psychiaters. Door onze kennis en ervaring door te geven, kunnen we de toekomst van de psychopathologie vormgeven.

Voor- en nadelen van het werk van Ger van Os

Voordelen:

• Verbeterde diagnose en behandeling van psychotische stoornissen
• Vroegtijdige opsporing en interventie
• Verminderd stigma rondom psychische aandoeningen

Nadelen:

• Moeilijkheden om sommige psychotische symptomen te behandelen
• Bijwerkingen van antipsychotica
• Onzekerheid over de exacte oorzaken van schizofrenie

Oproep tot actie

Het overlijden van Ger van Os is een groot verlies voor de psychopathologie. Zijn werk zal worden voortgezet door zijn studenten, collega's en degenen die zijn passie voor het begrijpen en behandelen van psychotische stoornissen delen.

Laten we ons inzetten om het stigma rondom psychische aandoeningen te verminderen, onderzoek te blijven doen naar de oorzaken en behandelingen van schizofrenie, en de volgende generatie psychiaters op te leiden. Ger van Os' nalatenschap zal voortleven in de levens van degenen die hij heeft aangeraakt.