Cymru'n Cyfoeth Naturiol: Gwarchod a Gwerthfawrogi ein Treftadaeth Naturiol

Cyflwyniad

Cymru yw gwlad gyfoethog o ran amgylchedd naturiol, gyda llifogydd godidog, bryniau mawreddog, a chlogwyni arfordirol sy'n tynnu afael atyniadau y byd. Mae ein treftadaeth naturiol yn rhan hanfodol o ein hunaniaeth fel cenedl ac mae'n ffynhonnell bwysig o gynaliadwyedd economaidd a chymdeithasol.

Amgylchedd Naturiol Cymru

Llanscapes

• Mae Cymru yn gartref i amrywiaeth o lanscapes, gan gynnwys y Mynyddoedd Cambria, Bryniau'r Alban, a Gwastadeddau De Cymru.
• Mae'r Mynyddoedd Cambria yn ystyried Parc Cenedlaethol Snowdonia, sy'n cynnwys y copa uchaf yng Nghymru, Yr Wyddfa (1,085 metr).
• Mae Gwastadeddau De Cymru yn adnabyddus am eu bryniau gweadog a'u coedwigoedd hynafol, tra mae Bryniau'r Alban yn cynnig tirwedd mwy mynyddig.

Arfordir

• Mae gan Gymru arfordir hir a amrywiol, gyda thros 1,200 km o linell arfordirol.
• Mae'r arfordir yn amrywio o draethau tywodlyd enfawr, fel Bae Abertawe ac Aberafon, i clogwyni serth, fel Yr Eifl a Phenrhyn Gŵyr.
• Mae'r arfordir hefyd yn gartref i nifer o ynysoedd, gan gynnwys Ynys Môn ac Ynys Llanddwyn.

Llifogydd a Llynoedd

• Mae Cymru yn enwog am ei lifogydd godidog, sy'n cynnwys Afon Dyfrdwy, Afon Wysg, ac Afon Taf.
• Mae'r afonydd yn darparu dŵr yfed, yn cefnogi bywyd gwyllt ac yn cynnal diwydiannau pysgota a thwristiaeth.
• Mae Cymru hefyd yn gartref i nifer o lynnoedd prydferth, fel Llyn Tegid, Llyn Padarn, a Llyn Llynclys.

Amrywiaeth Fiolegol

• Mae Cymru yn un o'r gwledydd mwyaf amrywiol yn fiolegol yn y Deyrnas Unedig.
• Mae'r cyfoeth naturiol yn cynnwys dros 5,000 o rywogaethau o planhigion a 3,000 o rywogaethau o anifeiliaid.
• Mae'r rhywogaethau hyn yn cynnwys anifeiliaid eiconig fel y famog a'r derwydd, yn ogystal â rhywogaethau prin fel y ffwlbart a'r iseubin.

Treftadaeth Naturiol

• Mae treftadaeth naturiol Cymru yn gyfoethog ac amrywiol, gyda safleoedd o bwys archeolegol, hanesyddol a diwylliannol.
• Mae safleoedd cofrestredig yn cynnwys Castell Caernarfon, Abaty Tintern, a Chloddfa'r Tywyn.
• Mae Cymru hefyd yn gartref i nifer o henebion hanesyddol, gan gynnwys y Cylchoedd Cerrig Castell Henllys a'r Beddrodau Siambr Newydd.

Nodweddion Arbennig

Ymhlith nodweddion arbennig treftadaeth naturiol Cymru mae:

• Parc Cenedlaethol Pumlumon: Parc cenedlaethol mwyaf Cymru, sy'n gartref i amrywiaeth eang o fynyddoedd, llynnoedd ac anifeiliaid gwyllt.
• Rhostir Aberdaugleddau: Un o'r gwlypdiroedd mwyaf pwysicach yn y Deyrnas Unedig, sy'n darparu cynefinoedd pwysig ar gyfer adar a physgod.
• Parc Gwledig Sir Benfro: Parc gwledig sy'n cynnwys arfordir dramatig, byniau coediog a bywyd gwyllt cyfoethog.

Yr Economi a Chymdeithas

Twristiaeth

• Mae treftadaeth naturiol Cymru yn denu miliynau o ymwelwyr bob blwyddyn.
• Mae twristiaeth yn ffynhonnell bwysig o incwm ar gyfer diwydiannau lleol.
• Mae Llwybr Arfordir Cymru, llwybr cerdded hirfaith 1,400 km, yn denu cerddwyr o bob cwr o'r byd.

Amaethyddiaeth

• Mae treftadaeth naturiol Cymru yn gyfrannol sylfaenol i'r diwydiant amaethyddol.
• Mae'r bryniau a'r gwastadeddau yn darparu porfa ar gyfer gwartheg, defaid a cheffylau.
• Mae'r lifogydd yn darparu dŵr ar gyfer cyrraedd a dyfrhau.

Diwydiant

• Mae treftadaeth naturiol Cymru yn cynnal nifer o ddiwydiannau, gan gynnwys pysgota, coedwigaeth a chwareufa arfordirol.
• Mae'r dŵr glan yn gyfrannol sylfaenol i'r diwydiant pysgota.
• Mae'r coedwigoedd yn darparu pren ar gyfer adeiladau a chynhyrchu papur.
• Mae'r arfordir yn darparu cyfleoedd ar gyfer chwaraeon dŵr, twristiaeth ac magu pysgod.

Llwybr Atgofus

• Mae Cymru yn gartref i Llwybr Atgofus y Gwledydd Prydeinig, sy'n cydio nifer o safleoedd hanesyddol o bwys.
• Mae'r Llwybr yn cynnwys castelldy, abatai a safleoedd cadw.
• Mae'r Llwybr yn rhoi cyfleoedd ar gyfer twristiaeth hanesyddol a diwylliannol.

Amddiffyn a Chadwraeth

Parc Cenedlaethol

• Mae Cymru yn gartref i dri pharc cenedlaethol: Eryri, Bannau Brycheiniog a Phenfro.
• Mae'r parciau hyn yn cael eu rheoli gan Cyfoeth Naturiol Cymru ac maent yn darparu amddiffyniad ar gyfer ardaloedd o harddwch naturiol eithriadol.
• Mae'r parciau hefyd yn rhoi cyfleoedd ar gyfer hamdden a chynaliadwyedd.

Ardal Ardderchog o Harddwch Naturiol

• Mae gan Gymru 5 AONB (Ardaloedd Ardderchog o Harddwch Naturiol).
• Mae'r AONB yn cynnwys Gwarchodfa Natur y Berwyn, Penrhyn Gŵyr a Gwastadeddau Maldwyn.
• Mae'r AONB yn cael eu rheoli gan Cyfoeth Naturiol Cymru ac maent yn darparu amddiffyniad ar gyfer ardaloedd o harddwch naturiol eithriadol.

Gwarchodfeydd Natur

• Mae gan Gymru nifer o warchodfeydd natur sy'n cael eu rheoli gan Cyfoeth Naturiol Cymru a'r RSPB (Cymdeithas Frenhinol Gwarchod Adar).
• Mae'r gwarchodfeydd hyn yn darparu cynefinoedd arbenigol ar gyfer adar, anifeiliaid gwyllt a bywyd gwyllt eraill.
• Mae'r gwarchodfeydd hefyd yn rhoi cyfleoedd ar gyfer addysg, ymchwil a hamdden.

Nodweddion Geoamgylcheddol

Geoleg

• Mae Cymru yn gyfoethog mewn nodweddion geoamgylcheddol.
• Mae'r gogledd yn cael ei nodweddu gan fynyddoedd o lechi, tra bod y de yn cael ei nodweddu gan greigiau simni caled.
• Mae'r canolbarth yn cael ei nodweddu gan lifoch a grŵp yr hen greigiau cochion.

Tywydd

• Mae Cymru yn cael ei nodweddu gan hinsawdd oergelynnig a gawly