Sean Óg Ó Fearghaíl: An Ghaeilgeoir Tuaisceartach

Réamhthéacs

Ba dhuine de na hAcht Gaeilgeoirí tábhachtacha i dTuaisceart Éireann é Sean Óg Ó Fearghaíl. Rugadh é i gContae Dhoire i 1941 agus cailleadh é i 2019. Bhí sé ina ghníomhaí teanga díograiseach agus ina scoláire ar fhoclóir na Gaeilge.

Beatha agus Gairm

Rugadh Sean Óg i nDún Geanainn, Contae Dhoire i 1941. Thosaigh sé ag foghlaim na Gaeilge i mbunscoil agus lean sé de ag foghlaim sa choláiste. Ina dhiaidh sin, chuaigh sé go hOllscoil na Banríona i mBéal Feirste áit ar bhain sé amach céim sa Ghaeilge agus sa Bhéarla.

Tar éis dó céim a fháil, thosaigh Sean Óg ag obair mar mhúinteoir Gaeilge. Bhí sé ina mhúinteoir an-taitneamhach agus an-spreagúil. Bhí sé paiseanta faoin teanga agus bhí sé tiomanta do lucht foghlama.

Gníomhaíocht Teanga

Bhí Sean Óg ina ghníomhaí teanga díograiseach. Ba bhall é de Chumann na bhFiann Óg agus de Chonradh na Gaeilge. Bhí sé i gceannas ar roinnt feachtas chun an Ghaeilge a chur chun cinn i dTuaisceart Éireann.

Sa bhliain 1972, bhunaigh Sean Óg agus roinnt daoine eile Clár na nGael. Bhí Clár na nGael ina eagraíocht náisiúnach a bhí tiomanta do chur chun cinn na Gaeilge i dTuaisceart Éireann. Bhí Sean Óg ina stiúrthóir ar an eagraíocht ó 1972 go 1979.

Scoláireacht

Bhí Sean Óg ina scoláire ar fhoclóir na Gaeilge. Foilsíodh a shaothar, "Foclóir Gaeilge Ultaigh", i 2006. Is foclóir cuimsitheach é seo de fhoclóir na Gaeilge a labhraítear i dTuaisceart Éireann.

Oidhreacht

Bhí tionchar mór ag Sean Óg Ó Fearghaíl ar an nGhaeilge i dTuaisceart Éireann. Bhí sé ina ghníomhaí teanga díograiseach agus ina scoláire ar fhoclóir na Gaeilge. Fuair sé bás i 2019, ach leanann a oidhreacht ag spreagadh daoine eile chun an Ghaeilge a chur chun cinn.

Foinsí

• Foclóir Gaeilge Ultaigh
• Clár na nGael
• An tUltach