د افغانستان ستراتیژیک اهمیت او د هغه پر ستراتیژیک اغیزو کتنې

زېر وېش:

• د افغانستان ستراتیژیک اهمیت
• د افغانستان ستراتیژیک اهمیت پر منطقه اغیزې
• افغانستان او نړیوال ټولنه
• د افغانستان ستراتیژیک ستراتیژۍ
• عام غلطۍ چې اجتناب کول

د افغانستان ستراتیژیک اهمیت

افغانستان یو هېواد دی چې مرکزي آسیا او سویل لویدیځې آسیا په سیمه کې پروت دی. دا هېواد چین، ایران، پاکستان، تاجکستان، ترکمنستان، او ازبکستان سره مشترک پوله لري. افغانستان یو ډېر ستراتیژیک موقعیت لري او په زرگونو کاله راهیسې د مهمو تجارتي لارو او تمدنونو لپاره د پل په توګه خپور شوی دی.

افغانستان د یورانیم، مس، کرومایت، او د نورو معدنونو په شمېر کې د پام وړ معدني سرچینو له درلودو ځایونو څخه یو دی. په هېواد کې د ټوټو تېلو او گازو ستونزمن زېرمې هم شتون لري، کوم چې د هغه ستراتیژیک اهمیت لا زیاتوي.

د افغانستان ستراتیژیک اهمیت پر منطقه اغیزې

د افغانستان ستراتیژیک اهمیت د هغه سیمه ایزو او نړیوالو اغیزو کې هم انځور شوی دی. د هېواد موقعیت دا ځای د مرکزي آسیا او سویل لویدیځې آسیا ترمنځ د ترانسپورټ او تجارت مرکز جوړوي. افغانستان د پاکستان او هندوستان ترمنځ د بارته سړې جګړې په توګه د سیمه ایزو تنازعاتو مرکز هم دی.

د افغانستان غیر ثبات د منطقه په نورو هېوادونو کې هم پراخول شوی دی، او د ډروګ قاچاق، وسلو پلور او د دهشتګرۍ لپاره یو سرچینه شوی دی. د هېواد غیر ثبات هم د پاکستان او ایران کې د پناهګیرانو د بهیر لامل شوی دی.

افغانستان او نړیوال ټولنه

د افغانستان ستراتیژیک اهمیت د نړیوالې ټولنې پام هم ځان ته را اړولی دی. په 2001 کې، د متحده ایالاتو په مشرۍ یو نړیوال ائتلاف د طالبانو د رژیم د واچولو او القاعده د تړېولو لپاره افغانستان ته داخل شو. کله چې طالبانو په تیرو وختونو کې واک ته ورسید، هغه د القاعده لپاره د لویې ملاتړ مرکز په توګه وکارول، چې د سپټمبر په 11 بریدونو ته یې یوه نړیواله ګواښ رامینځته کړ.

د نړیوال ټولنې له ښکېلتیا وروسته، افغانستان یو جګړه ناک هېواد پاتې شوی دی. طالبان د هېواد د ډېرې برخې کنټرول له لاسه ورکړ، خو دوی لا هم د هېواد په ځینو سیمو کې بغاوت کوي. په دې سربېره، په افغانستان کې لا هم القاعده او د داعش اړوند ډلې فعال دي.

د افغانستان ستراتیژیک ستراتیژۍ

د افغانستان ستراتیژیک اهمیت اړتیا ده چې افغان حکومت یو ځواکمن استراتیژي جوړ کړی ترڅو د هېواد امنیت او ثبات تضمین کړي. دغه ستراتیژۍ باید په لاندی برخو کې تمرکز وکړي:

• د طالبانو او نورو بغاوتي ډلو غلب کول: دا کې د طالبانو په مقابل کې د نظامي عملیاتو تالرولو سره، د مذاکرې او سیاسي مصالحې لپاره هڅول او د فساد او سوء حکومت له منځه وړل شامل دي.
• د اقتصادي وده هڅول: په دې کې د زیربنا، تعلیم او روغتیا په برخه کې پانګونه، د کرنیزو او صنعتي سکتورونو تقویتول او د بهرني مستقیمو پانګونو جذب شامل دي.
• د حاکمیت او واکمنۍ پراختیا: په دې کې د حکومت حضور د هېواد په ټولو برخو کې پراخول، د قانون او کورني امنیت نافذول او د ټولنیز عدالت او دولتي مسئولیت هڅول شامل دي.
• د نړیوالې ټولنې سره تعامل: په دې کې د نړیوال ملګرو له افغان حکومت سره د امنیتي ګواښونو په مقابل کې د مبارزې، د اقتصادي وده د هڅولو او د هېواد په ثبات او بیارغونې کې د ملاتړ لپاره نږدې کار شامل دی.

عام غلطۍ چې اجتناب کول

افغانستان کې د ستراتیژیک ستراتیژۍ جوړولو او تطبیق کولو په مهال، د اجتناب وړ څو عام غلطۍ شتون لري:

• د طالبانو او نورو بغاوتي ډلو کم اټکول: طالبان او نور بغاوتي ډلې د اوږدې مودې لپاره په افغانستان کې فعال دي او لا هم د هېواد امنیت ته ګواښ پېژني. هرڅه چې د دوی توان کم اټکل شي، هغسې به د هېواد د ثبات تضمین کول ستونزمن وي.
• د فساد او سو حکومت کم اټکلول: فساد او سو حکومت په افغانستان کې دروند ستونزې دي چې د امنیت او وده مخنیوی کوي. که په دې ستونزو کې پام نه وشي، هغسې به د هېواد د بیارغونې هڅو ته زیان رسېږي.
• د بهرني ګواښونو کم اټکول: افغانستان په سویل لویدیځه آسیا او مرکزي آسیا کې په ستراتیژیک سیمه کې پروت دی. د هېواد په امنیت او ثبات کې هرڅه چې بهرني ګواښونه کم اټکل شي، هغسې به د هېواد د تلپاتې ثبات تضمین کول ستونزمن وي.
• د نړیوالې ټولنې ملاتړ ته تکیه کول: که څه هم د نړیوالې ټولنې ملاتړ په افغانستان کې د بیارغونې هڅو لپاره مهم دی، خو دا د هېواد د تلپاتې ثبات لپاره کافي ندي. افغانستان د یو پیاوړی او باثباته هېواد په جوړولو لپاره د افغان حکومت او خلکو د هڅو ته هم اړتیا لري.

د افغانستان ستراتیژیک اهمیت او د هغه پر منطقه او نړۍ اغیزه پېژندل، د افغان حکومت او نړیوالې ټولنې دواړو لپاره یو ستر چلنج دی. د ستراتیژیک ستراتیژۍ په جوړولو او تطبیق کولو سره، افغانستان د ثبات او وده یو دوره کې داخلیدای شی. دا ټول سیمې او نړۍ ته ګټه رسوی.